YÜRÜMEDE VE KOŞUDA ADIM SIKLIĞININ VE ADIM UZUNLUĞUNUN DEĞİŞİMİ -1

                                                                                           

Figen ALTAY

 

33

                   Yürüyüş birbirinin ardı gelen temasın kesilmediği sürekli yer teması ve destek bacağının vertikal pozisyonundaki  gerginliği olarak belirlenmiştir.Yürüme aynı topuğun ard arda iki kez yere değdiği noktalar arasında uzaklık "çift adım" bir topuğun yere değdiği nokta ile diğer topuğun yere değmesindeki uzaklık "adım uzunluğu" her iki ayağın dikey eksenleri arasında kalan "adım genişliğidir"Ayak açısı her parmakların yerden kalktığı anda yürünen yönde çizilen yatay doğru ile ayağın dikey ekseni arasında kalan açıdır.

                 Adım uzunluğu,koşu sırasında bir ayağın yeri terk etmesinden sonra diğer ayağın yere basması sırasında alınan mesafedir.Adım uzunluğu ilk 10 ve 20 metrede kısa; 60, 70 metreye kadar eşit son 10 ve 20 metrede ise büyümektedir.Özellikle süratla devamlılığı az olan kişilerde adım uzunluğu erken büyümeye başlar ve bu durumda gövde hafif geriye gider.Adım sıklığı,adımların tekrarlanma süreci olarak tanımlanabilir.Normal olarak adım sıklığı,özel frekans ölçme aletleri ile ölçmek mümkün olmaktadır.Adım sıklığı ,koşu mesafesinin ilk bölümünde (10-20m)büyük ,(60-70m)arasında adım uzunluğu ile eşit kalır .Son metrelerde ise adım uzunluğu beraber kuvvete de bir düşüş olacaktır .N.Fressenken 3-13 yaşlar arasında 200  değişik sürat özelliğine sahip çocuklarda elde ettiği bulguları 80 iyi sprintlerin verileri ile karşılaştırmış ve araştırmada adım uzunluğu ile adım sıklığının değişik yaş gruplarına göre farklılığını bulmuştur.

 

                  ADIM SIKLIĞI VE ADIM UZUNLUĞU İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR; 

                Yürüyüşte adım uzunluğunun yürüme hızı ile ilişkileri incelenmiş ve adım uzunluğunun yürüme hızının değişimi sırasında lineer bir artış bulunmuştur. Andriochi ve arkadaşları (1977) 17 yürüyüşçü üzerinde yaptıkları araştırmalarda adım uzunluğu ve yürüme hızı (hızının 0,83'den 1,53 m/sn olduğu) arasında lineer bir bağlantı saptamışlardır.Yürüyüş sırasında0,5'ten 2,33m/sn'ye bir hız artış adım uzunluğunda 0,45-0,55 ile 0,83-0,96 cm arasında bir artış olmuştur.Üst düzey sporcularına göre antrenmansız sporcularda aynı hızlardaki adım uzunluğu daha azdır.Örneğin üst düzey sporcularına 1,33m/sn yürüme hızı,adım uzunluğu ise 0,62  antrenmansızlarda 0,51m ,2 m/sn hızda ise 0,80 ile 0,90 arasındadır.Üst düzey sporcuların gövde uzunluğu 1,65 bacak uzunluğu 0,93m  antrenmansızlarda gövde uzunluğu 1,62m bacak uzunluğu 0,91m'dir.Bayan ve erkek yürüyüşçüler karşılaştırıldığında aynı hızda,bayanlarda adım uzunluğu,erkeklere göre daha düşüktür.(Booyens u. keatinge 1957)(5) 10 bayan ve 10 erkek üzerinde yapılan bir çalışmada bayanlarda ortalama değer 1,51m/sn. 1,78 m'lik hız artışında adım uzunluğu 0,72m ve 0,76m dir.Erkeklerde 0,85 den 0,83 e ulaştığı saptanmıştır.

                Bazı araştırma sonuçların da yürüyüşçülerdeki ortalama adım uzunluğu hesaplanmış ve formüle edinmiştir.Adım uzunluğunun koşu ile ilişkisi araştırılmış koşu hızlarının 3,0-6,5m/sn arasında adım uzunluğunun en büyük artışı gözlenmiştir.Yüksek hızlarda (6,3m/sn üzerinde)adım uzunluğundaki artış az olmuştur. İyi sprinterlerden A.Hary, J.Wens, E. Figuerola, B. Radford ortalama adım uzunluklarının 2,01-2,19m arasındadır. Uzun mesafecilerde ise bu değer 193-204m arasındadır Högberg  ise 164-190 m arasında bulmuştur. Orta ve uzun mesafecilerde büyük adım uzunluklar 400-800m de saptanmıştır. Erkeklerde en iyi değerler 217-240 arasında bayanlarda ise 1,88 ile 2,05 arasındadır.

 

           Alçak çıkıştan yapılan bir koşuda ilk 30m de adım uzunluğu ile ortalama implus arasında lineer bir ilişki bulunmuştur.(Cavanagh 1965)

        2 denek için adım uzunluğu şöyle formule edilmiştir.

1=-0,238+0,243Vm

2=-0,483+0,252 Vm

1=adım uzunluğu(m)

2=adım uzunluğu

Vm=hız(m/sn)

       Yürüyüşte;adım sıklığının yürüyüş hızı ilişkisinde incelenmiş ve 0,25m/sn den 1,0m/sn ye hız artırıldığında adım sıklığının lineer olarak 0,6dan 1,63 eçıklığı bulunmuştur.Bazı yazarlar 1,0m/sn daha fazla yürüyüş hızlarına geçildiğinde adım sıklığında artış gösterildiğini(Studer1926, Zarrugh u.a 1974); Diğer yazarlar ise (Hoshikowa 1971)1,33ten 2,34 m/sn lik hıza geçildiğinde adım sıklığının azaldığını söylemektedirler.

        Bayan ve erkek yürüyüşçüler incelendiğinde aynı hızlarda bayanların erkeklere göre daha yüksek adım sıklığını formüle ederek hesaplaması yoluna gitmişlerdir.

         Adım sıklığının koşu hızı ile ilişkisinde incelenerek en az artışın 3,0 ile 6,5m/sn lik arada gözlenirken 6,5 ile 10m/sn arasında en yüksek değere ulaşmıştır. Aynı koşu hızlarında üst düzey sporcularda adım sıklığı, alt düzey sporculardan daha az bulunmuştur.                                                                                                                                                                      

                 

Şekil 1:Adım uzunluğu,adım genişliği ve ayak açısı

                                                                                                                                  

       

1,Koşu bandında denek (a)

2,Denek(b)

3,Koşu bandında bir erkek

4,10 erkeğin ortalama değeri

5,10 bayanın ortalama değeri

6,4 erkek koşu bandı--,--ortalama 10 erkek --,--,--ortalama 10 bayan --17 erkek ortalama değerleri

 

 

Şekil 3: Adım uzunluğuna bağlı koşu hızlarındaki değişim

 

 

  1. Sprint 3 erkek
  2. Koşu bandı 1 erkek
  3. 800m. 6 erkek
  4. 1500m. 7 erkek--, --koşu bandı 2 erkek
  5. A. Hary
  6. J. Owens
  7. E. Figuerola

 

Yayına Hazırlayan : Fatma AYDIN